เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2567  เวลา 10.00 น. ที่ห้องประชุม 701 สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (สำนักงาน กสม.) นางสาวสุภัทรา นาคะผิว กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พร้อมด้วยนายบุญแทน ตันสุเทพวีรวงศ์ ที่ปรึกษาประจำคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ นายภาณุวัฒน์ ทองสุข ที่ปรึกษาสำนักงาน กสม. ด้านสิทธิมนุษยชน นายภาณุพันธ์ สมสกุล ผู้อำนวยการสำนักเฝ้าระวังและประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชน และเจ้าหน้าที่สำนักงาน กสม. ประชุมหารือเรื่องความคืบหน้าเกี่ยวกับการผลักดันให้ยกเลิกโทษประหารชีวิต ร่วมกับ ผู้แทนมูลนิธิสันติภาพและวัฒนธรรม ผู้แทนสมาคมสิทธิเสรีภาพของประชาชน (สสส.) ผู้แทนแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ประเทศไทย ผู้แทนสถาบันสิทธิมนุษยชนและสันติศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล และช่างภาพชาวญี่ปุ่นผู้รณรงค์ยกเลิกโทษประหารชีวิต

          ผู้แทนแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ประเทศไทย รายงานว่าประเทศต่างๆ เกือบสองในสามของโลกได้ยกเลิกโทษประหารชีวิตในทางกฎหมายและในทางปฏิบัติแล้ว โดยมีจำนวน 144 ¬ประเทศ ดังนี้ 1) ประเทศซึ่งยกเลิกโทษประหารชีวิตสำหรับความผิดทางอาญาทุกประเภท จำนวน 112 ประเทศ เช่น เนปาล ฟิลิปปินส์ ซึ่งเป็นประเทศที่ไม่มีกฎหมายให้ลงโทษประหารชีวิตสำหรับความผิดทางอาญาใดๆ 2) ประเทศยกเลิกโทษประหารชีวิตสำหรับความผิดทางอาญาทั่วไปเท่านั้น จำนวน 9 ¬ประเทศ เช่น บราซิล อิสราเอล ซึ่งเป็นประเทศที่โทษประหารชีวิตมีไว้สำหรับอาชญากรรมบางประเภทเท่านั้น เช่น อาชญากรรมภายใต้ธรรมนูญทหาร หรืออาชญากรรมเกิดขึ้นจากเงื่อนไขที่เป็นข้อยกเว้นของประเทศ และ 3) ประเทศซึ่งยกเลิกโทษประหารชีวิตในทางปฏิบัติ จำนวน 23 ประเทศ เช่น ลาว และเกาหลีใต้ ประเทศเหล่านี้ยังคงไว้ซึ่งโทษประหารชีวิตสำหรับอาชญากรรมทั่วไป เช่น ฆาตกรรม แต่อาจถือได้ว่าได้ยกเลิกโทษประหารชีวิตในทางปฏิบัติ เนื่องจากได้ระงับการประหารชีวิตในช่วง 10 ปีที่ผ่านมาหรือมากกว่านั้น และยังเชื่อได้ว่ามีนโยบายหรือระเบียบปฏิบัติที่จะไม่ลงโทษประหารชีวิต สำหรับประเทศที่ยังคงบทลงโทษประหารชีวิต มีจำนวน 55 ประเทศรวมประเทศไทย

          คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) เคยมีข้อเสนอแนะนโยบายและข้อเสนอแนะในการปรับปรุงกฎหมายเกี่ยวกับโทษประหารชีวิตและหลักสิทธิมนุษยชนต่อคณะรัฐมนตรี กระทรวงยุติธรรม กรมราชทัณฑ์ กรมคุมประพฤติ ศาลยุติธรรม และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเมื่อปี 2558 และ กสม.ชุดปัจจุบันกำลังออกข้อเสนอแนะมาตรการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายดังกล่าวไปยังคณะรัฐมนตรี และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอีกครั้งในเร็ววันนี้

          ทั้งนี้ ที่ประชุมเห็นพ้องร่วมกันในการดำเนินงานขับเคลื่อนผลักดันให้ประเทศไทยยกเลิกโทษประหารชีวิต โดยในขั้นต้นมีการกำหนดจัดประชุม ดังนี้

          1. ประชุมเชิงปฏิบัติการร่วมกับภาคประชาสังคม และเครือข่ายยุติโทษประหารชีวิต ประกอบด้วย มูลนิธิสันติภาพและวัฒนธรรม สมาคมสิทธิเสรีภาพของประชาชน แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลประเทศไทย มูลนิธิผสานวัฒนธรรม สถาบันสิทธิมนุษยชนและสันติศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล และศูนย์ศึกษาสันติภาพและความขัดแย้ง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เพื่อจัดทำแผนโครงการ แนวทางการขับเคลื่อนร่วมกัน ในวันพุธที่ 17 กรกฎาคม 2567 ณ สำนักงาน กสม.

          2. จัดประชุมหารือร่วมกับหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ สำนักงานกิจการยุติธรรม สำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรม กรมราชทัณฑ์ สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์