เมื่อวันที่ 29 – 30 มีนาคม 2567 นางสาวศยามล  ไกรยูรวงศ์ กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พร้อมด้วยนายสุรพงษ์  กองจันทึก ผู้ทรงคุณวุฒิด้านสิทธิของกลุ่มเปราะบาง เด็ก สตรี ผู้พิการ ผู้สูงอายุ และการเลือกปฏิบัติ และเจ้าหน้าที่สำนักงาน กสม. ลงพื้นที่ประสานการคุ้มครอง รับฟังปัญหาและประชุมหารือกับหน่วยงานภาครัฐและภาคประชาชนสังคมที่เกี่ยวข้อง กรณีสิทธิทางการศึกษาเด็กไม่มีสถานะบุคคลทางทะเบียน จังหวัดเชียงราย โดยมีกำหนดการดังนี้
 
          วันที่ 29 มีนาคม 2567 เวลา 09.30 น. ที่สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดเชียงราย กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติและคณะ ประชุมรับฟังข้อเท็จจริงและหารือแนวทางการแก้ไขปัญหาร่วมกับภาครัฐและภาคประชาสังคมในจังหวัดเชียงราย โดยมี ว่าที่ร้อยตรีศราวุธ  จันทวงศ์ รองผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เข้าร่วมประชุม กรณีเด็กไม่มีสถานะบุคคลทางทะเบียน 19 ราย และเด็กไทยอีก 1 ราย ซึ่งไปบวชเรียนที่อำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรี ถูกส่งกลับจังหวัดเชียงราย ขณะนี้อยู่ในความดูแลของบ้านพักและเยาวชนจังหวัดเชียงราย ตามกระบวนการคุ้มครองเด็ก โดยได้รับการยืนยันว่าจะดำเนินการโดยมุ่งถึงประโยชน์สูงสุดของเด็กเป็นสำคัญ ทั้งยังคุ้มครองสิทธิทางการศึกษาอย่างเต็มที่ มีเป้าหมายว่าเด็กทุกคนต้องได้เรียนหนังสือ สำหรับกรณีเด็กไม่มีหลักฐานทางทะเบียน สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) มีระบบ G-code รองรับสิทธิทางการศึกษา เพื่อไม่ให้มีเด็กหลุดจากระบบการศึกษา
 
          จากนั้นเวลา 14.00 น. กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติและคณะ ลงพื้นที่สังเกตการณ์บริเวณด่านพรมแดนแม่สายแห่งที่ 1 โดย พ.ต.อ. สุรศักดิ์  เทียนทอง ผู้กำกับการตรวจคนเข้าเมืองจังหวัดเชียงราย ยืนยันว่าแม้หนังสือผ่านแดน (Border Pass) จะมีอายุเพียง 7 วัน แต่สำหรับเรื่องสิทธิทางการศึกษานั้น ได้เปิดโอกาสให้เด็กสามารถใช้บัตรนักเรียนข้ามไปมาเพื่อเรียนหนังสือได้ตามที่กฎหมายกำหนด
 
          วันที่ 30 มีนาคม 2567 ที่วัดพระธาตุผาเงา อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติและคณะ ลงพื้นที่รับฟังข้อมูลและประชุมหารือร่วมกับเครือข่ายภาคประชาสังคม โดยมีพระครูสุจินต์เจติยานุการ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระธาตุผาเงา เข้าร่วมสังเกตการณ์ ทั้งนี้ ภาคประชาสังคมได้สะท้อนปัญหาโดยมีความกังวลเกี่ยวกับอนาคตทางการศึกษาของเด็ก ๆ หากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องนำข้อจำกัดด้านสถานะบุคคลเป็นข้อพิจารณาในการเข้าถึงสิทธิทางการศึกษาในระบบ ซึ่งกลุ่มพระภิกษุและสามเณรก็มีปัญหาเช่นเดียวกัน พร้อมกันนี้ได้เข้าตรวจเยี่ยมและให้กำลังใจเด็ก ๆ ณ มูลนิธิบ้านครูน้ำด้วย
 
          ทั้งนี้ นางสาวศยามล กล่าวว่า จะนำข้อเท็จจริงที่ได้รับทราบ ไปดำเนินการแก้ไขปัญหากรณีเด็ก 19 ราย โดยเร่งด่วน และคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) จะมีหนังสือถึงผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย เพื่อดำเนินการตามหน้าที่และอำนาจต่อไป