เมื่อวันที่ 27 มีนาคม 2568 ที่ห้องประชุม 605 สำนักงาน กสม. สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (สำนักงาน กสม.) จัดประชุมเพื่อพัฒนากลไกการคุ้มครองนักปกป้องสิทธิมนุษยชน ครั้งที่ 2 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อแลกเปลี่ยนแนวทางการรับเรื่องร้องเรียน การประสานการคุ้มครอง และการเชื่อมโยงระบบฐานข้อมูลกับหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง โดยมีนายภาณุวัฒน์  ทองสุข รองเลขาธิการ กสม. เป็นประธานการประชุม และนายนิรันด์  ยั่งยืน รองอธิบดีอัยการ สำนักงานคุ้มครองสิทธิและช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชน ผู้แทนกรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ ผู้แทนสำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี ผู้แทนจากสำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรม และเจ้าหน้าที่สำนักงาน กสม. เข้าร่วมประชุม

             ที่ประชุมได้ร่วมแลกเปลี่ยนข้อมูลเกี่ยวกับสถานการณ์และปัญหาในปัจจุบัน โดยเห็นว่าบุคคลที่ทำหน้าที่นักปกป้องสิทธิมนุษยชนยังคงเผชิญกับภัยคุกคาม การฟ้องร้องที่ไม่สุจริต และการเลือกปฏิบัติ โดยยังขาดระบบการคุ้มครองที่มีความรวดเร็ว และสามารถเข้าถึงได้โดยสะดวก ขณะเดียวกัน หน่วยงานภาครัฐที่มีหน้าที่เกี่ยวข้องก็ยังประสบข้อจำกัดทั้งด้านอำนาจตามกฎหมาย บุคลากร และเครื่องมือ ทำให้การให้ความช่วยเหลือในหลายกรณียังไม่ทันต่อสถานการณ์ สำนักงาน กสม. จึงได้เสนอแนวคิดในการพัฒนาระบบส่งต่อข้อมูลแบบเร่งด่วนผ่านระบบ Web Services ที่มีการกำหนดระดับชั้นความเร่งด่วนของเรื่องร้องเรียน และสามารถเชื่อมโยงกับหน่วยงานที่มีอำนาจในการดำเนินการในระดับพื้นที่ได้โดยตรง

             ผู้แทนหน่วยงานที่เข้าร่วมประชุมได้เสนอข้อคิดเห็นเชิงระบบที่สำคัญ อาทิ การใช้กลไกยุติธรรมจังหวัดในการสนับสนุนการคุ้มครองในพื้นที่ การประยุกต์ใช้กองทุนยุติธรรมและมาตรการคุ้มครองพยานในกรณีจำเป็น การแต่งตั้งผู้ประสานงานเฉพาะด้านนักปกป้องสิทธิมนุษยชนในหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมถึงการพัฒนาช่องทางการติดต่อสื่อสารที่ปลอดภัยและมีความยืดหยุ่นในภาวะวิกฤต นอกจากนี้ ยังมีข้อเสนอให้จัดทำแนวทางปฏิบัติร่วม (SOP) การจัดทำบันทึกความเข้าใจ (MOU) และการกำหนดนิยามร่วมของนักปกป้องสิทธิมนุษยชนให้มีความชัดเจน เพื่อนำไปใช้เป็นฐานในการดำเนินงานร่วมกัน

             การประชุมครั้งนี้นับเป็นก้าวสำคัญในการพัฒนากลไกเชิงระบบที่จะส่งเสริมให้สำนักงาน กสม. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องสามารถให้ความคุ้มครองนักปกป้องสิทธิมนุษยชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทันต่อสถานการณ์ และสอดคล้องกับพันธกรณีระหว่างประเทศที่ประเทศไทยได้ให้การรับรอง โดยสำนักงาน กสม. จะสรุปข้อเสนอร่วมในการประชุมครั้งนี้ เพื่อนำไปผลักดันสู่ระดับนโยบาย และพัฒนาสู่แนวปฏิบัติที่สามารถดำเนินการได้จริงต่อไป